Framework Management Tool Box : Visioning

Framework Management Tool Box : Visioning

ด้าน Leading

วิสัยทัศน์ (Visioning) คือ กระบวนการกลั่นกรองค่านิยม ให้เกิดความชัดเจน มุ่งเน้นในพันธกิจ และมุ่งมั่นให้บรรลุผลตามวิสัยทัศน์ ขั้นตอนสำคัญในกระบวนการสร้างวิสัยทัศน์ ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 5 ประการ โดยเริ่มต้นจากการสร้างความชัดเจนให้กับค่านิยม การตรวจสอบสถานการณ์  ปัจจุบัน การกำหนดพันธกิจ การสร้างวิสัยทัศน์ และการลงมือปฏิบัติ ซึ่งแต่ละขั้นตอนมีรายละเอียดดังนี้

            1) ค่านิยม คือ ปณิธานของหน่วยงานเพื่อการไปสู่ความสำเร็จ เป็นพื้นฐานสำคัญของวัฒนธรรมหน่วยงานซึ่งทำให้ทิศทางการดำเนินงานของบุคลากรมีทิศทางเดียวกัน และเป็นแนวทางในการปฏิบัติตน ระบบราชการใหม่ตามแผนการปฏิรูประบบบริหารภาครัฐเน้นการเป็นระบบราชการที่มีสมรรถนะสูงมีคุณภาพและคุณธรรม เป็นที่เชื่อถือศรัทธาของประชาชน เจ้าหน้าที่ของรัฐจึงต้องเป็นผู้ที่มีทัศนคติและค่านิยมในการทำ งานที่สอดคล้องกับระบบราชการแนวใหม่ โดยมีวัฒนธรรมการทำ งานใหม่ที่เน้นความสามารถและผลงาน เน้นความสุจริต ความโปร่งใส ความรับผิดชอบ“ค่านิยมเป็นเรื่องของจิตใจ ใจจะชื่นชอบ ซาบซึ้งและเห็นคุณค่าในสิ่งใดขึ้นกับเหตุ ปัจจัยทั้งภายในและภายนอก”

รวมน้ำใจ ใฝ่คุณธรรม นำสู่ความเป็นเลิศ

           เหตุปัจจัยภายใน ก็คือ “ใจ” ของเราเพียงการรับรู้ว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้องดีงาม อาจไม่เพียงพอ แต่หากได้คิดพิจารณาไตร่ตรองจนเข้าใจในคุณค่า และทดลองนำไปปฏิบัติ อย่างมากพอและต่อเนื่อง ใจจะซาบซึ้งในคุณค่าของสิ่งนั้นเพิ่มขึ้นโดยลำดับ ถ้าบุคลากรของหน่วยงานทุกคนศึกษาและพิจารณาไตร่ตรองถึงความสำคัญของค่านิยมตั้งใจยึดมั่นในความถูกต้อง อดทนอดกลั้นต่อปัญหาอุปสรรคทั้งปวง และเพียรพยายามปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ค่านิยมจะเจริญงอกงามขึ้นในใจของทุกคน และทำให้ยึดมั่นในค่านิยมของหน่วยงานได้ตลอดไป
         เหตุปัจจัยภายนอก คือ สภาพแวดล้อม ได้แก่ ครอบครัว ญาติมิตร เพื่อนร่วมงาน กฎระเบียบและบรรยากาศในการทำงาน รวมทั้งสภาพของสังคมรอบข้าง ถ้าเหตุปัจจัยภายนอกดี ให้ความสำคัญและปกป้องเชิดชูผู้ที่ยึดมั่นในค่านิยมอย่างจริงจัง ก็จะส่งผลให้ผู้ปฏิบัติมีขวัญมีกำลังใจ และเชื่อมั่นที่จะยึดถือค่านิยมต่อไป
           2) การตรวจสอบ (Scanning) คือ การวินิจฉัยสิ่งแวดล้อมทั้งภายใน และภายนอกองค์กรการสร้างความเข้าใจในสภาพแวดล้อมที่หน่วยงานอยู่เป็นส่วนที่สำคัญอย่างยิ่งในการสร้างวิสัยทัศน์ ซึ่งการสำรวจสภาพแวดล้อมและสถานการณ์ปัจจุบันประกอบด้วย การพิจารณาสถานการณ์ปัจจุบันของหน่วยงานการพิจารณาสถานการณ์ในอดีตที่ผ่านมา การประเมินโอกาสและอุปสรรค การทำการตรวจสอบสภาวะแวดล้อม การประเมินจุดแข็ง จุดอ่อนของตน และการระบุปัญหาวิกฤติ หรือทางเลือกที่จะต้องเผชิญในอนาคต
           3) พันธกิจ (Mission) คือ จุดประสงค์หลักที่หน่วยงานได้สร้างขึ้นมา โดยมีการระบุไว้อย่างชัดเจน กะทัดรัด และสร้างแรงบันดาลใจ ซึ่งมุ่งเน้นไปยังทิศทางใดทิศทางหนึ่ง พันธกิจของหน่วยงานนั้น คือ การรวมเอาพันธกิจส่วยตัวของบุคลากรทั้งหน่วยงานเข้าไว้ด้วยกันโดยการพิจารณาจากโครงสร้างของหน่วยงาน และภาระหน้าที่ที่แต่ละบุคคลรับผิดชอบ โดยอิงกับพื้นฐานความเป็นมาในอดีต และการคาดการณ์ไปในอนาคต และควรมีการเปรียบเทียบระหว่างมุมมองภายในหน่วยงานและมุมมองจากหน่วยงานภายนอก ซึ่งจะช่วยให้พันธกิจที่ได้มีความสอดคล้องกับสิ่งที่หน่วยงานตั้งใจไว้
           4) การสร้างวิสัยทัศน์ (Visioning) คือ วิถีสู่ความเป็นเลิศซึ่งหน่วยงานต้องการสร้างสรรค์ขึ้นมา เพื่อสร้างโอกาสที่เป็นไปได้ที่ดีที่สุดสำหรับอนาคต ด้วยการสร้างภาพที่ต้องการให้เกิดขึ้นในอนาคต เพื่อให้เกิดการกระทำของบุคคล อันนำไปสู่ความเป็นไปได้นั้นๆ
            วิสัยทัศน์ที่ทรงพลังจะต้องแสดงถึงจุดหมายปลายทาง ง่ายแก่การสื่อสารและสร้างความเข้าใจ เข้าถึงจิตวิญญาณขององค์กร แสดงถึงความขาดหายที่บุคลากรจะต้องหาสิ่งนั้นให้พบ กระชับและสามารถใช้เป็นแนวทางในการตัดสินใจได้ ทำให้เกิดความมุ่งมั่น อธิบายถึงอนาคตที่ต้องการและมีความหมายสามารถสร้างความรู้สึก/ประสบการณ์/ทำให้ทุกคนกระตือรือร้นที่จะปฏิบัติเมื่อได้ยินได้เห็น ทำให้ทุกคนเข้าใจได้ดียิ่งขึ้นถึงสิ่งที่ตนจะกระทำว่ามีความหมายต่อองค์การอย่างไร ก่อให้เกิดแรงกระตุ้น แม้ในยามที่ท้อแท้เป็นสิ่งที่ดูแล้วเห็นว่าเป็นไปได้ เป็นสิ่งที่ท้าทาย และต้องมีการขยายขีดความสามารถ จึงจะสามารถทำให้สำเร็จได้
             5) จากวิสัยทัศน์สู่การปฏิบัติ (Implementation) ภายหลังจากเสร็จสิ้นกระบวนการสร้างวิสัยทัศน์แล้ว การวางแผนเพื่อการปฏิบัติจะเป็นจุดเริ่มต้นของกระบวนการในการวิเคราะห์หาว่าหน่วยงานจะต้องดำเนินการอย่างไรบ้างจึงจะบรรลุถึงวัตถุประสงค์นั้น ซึ่งจะเป็นสิ่งที่ช่วยชี้หนทางที่ดีที่สุดที่จะนำเราไปสู่เป้าหมายตามวิสัยทัศน์ สิ่งที่หน่วยงานจะต้องคำนึงถึงในการนำวิสัยทัศน์ไปปฏิบัติ คือ วิธีการในการก้าวไปสู่ สถานะที่ต้องการ สิ่งที่ทำให้เราทราบว่าเราได้ถึงเป้าหมายนั้นแล้ว สิ่งที่ช่วยเหลือและขัดขวางเราจากเป้าหมาย กลยุทธ์และวิธีการที่จำเป็น สิ่งที่เราควรทำต่อหรือหยุดปฏิบัติการ สิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต สิ่งที่จะทำให้เกิดความพยายามในการปฏิบัติ และระยะเวลาในการปฏิบัติ สิ่งที่เราได้เรียนรู้จากประสบการณ์ที่ผ่านมา กระบวนการในการสร้างความชัดเจนให้กับค่านิยม พันธกิจ และวิสัยทัศน์ถือเป็นภารกิจของทั้งส่วนตัวและหน่วยงาน คงไม่จำเป็นที่จะต้องรอให้ผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานเป็นผู้เริ่มต้น คำตอบอยู่ที่ตัวเราว่า สิ่งที่เราต้องการให้หน่วยงานของเราเป็น ให้เป็นแรงผลักดันไปสู่การเริ่มต้นในการสร้างวิสัยทัศน์ให้แก่หน่วยงาน

รวบรวมข้อมูลโดย : พรรณเพ็ญ  สิทธิพัฒนา